Istorija Ćuprije
Bogato je ono mesto koje ima reku.
Ćuprija ima dve reke. Te dve reke, Morava i Ravanica i plodna moravska dolina darovali su Ćupriji biografiju dugu dve hiljade godina.
Mada materijalni dokazi o ljudskim zajednicama na ovim prostorima vraćaju u 4. milenijum pre nove ere, kada nadomak današnje Ćuprije, na lokalitetu Stublina, egzistira neolitsko naselje prava istorija grada na Moravi počinje dolaskom Rimljana.
Šireći svoju imperiju na istok rimski carevi na prostoru današnje Srbije stvaraju pokrajinu Meziju. U njoj, na strateški važnom vojnom putu ( via millitaris) podižu prva utvrđenja, koja će vremenom prerasti u gradove. Jedno od naselja nazvali su „Žitnica Morave“ ( Horreum Margi) i uz njega podigli kameni most. Taj most koji će u narednim epohama ostati upamćen kao „ latinski“ most i naziv grada odrediće njegovu budućnost. Svi koji trajno ili privremeno budu dolazili na ove prostore mostove će podizati baš tu, na ušću Ravanice u Moravu, a naselje će do dana današnjeg ostati žitnica Pomoravlja.
„Horeum Margi“ će puna četiri veka biti jedan od značajnijih gradova ovog dela rimske carevine. O tome svedoče pisani dokumenti i definisani arheološki lokalitet. U njemu se nalazila velika kovnica oružja, a sam grad je, u skladu sa rimskom praksom, imao potpuno uređenu infrastrukturu. U 4. veku. n.e razmahom hrišćanstva „Horeum Margi“ je bio sedište episkopa što samo po sebi svedoči o veličini i značaju grada na Moravi. Polovinom 5. veka n.e. Huni se poput požara spuštaju sa severa uništavajući sve pred sobom. Sudbinu svih rimskih gradova na njihovom putu podeliće i „Horeum Margi“. Narednih nekoliko vekova na mestu nekadašnjeg velikog grada podizaće se i nestajati anonimne slovenske naseobine.
Nastankom države Nemanjića naselje pored Ravanice i Morave već nosi slovensko ime Ravno. Nalazi se na severnoj granici mlade srpske države i opet ima strateški položaj. U njemu će se osnivač srpske države Stefan Nemanja sresti sa Fridrihom Barbarosom, a neku deceniju kasnije i „prvovenčani“ srpski kralj Stefan sa ugarskim kraljem Andrijom. Slovensko ime Ravno će nositi manje od dva veka, koliko bude trajala i srpska država. Dolaskom Turaka na ove prostore naselje zadržava svoj značaj zbog prelaska preko Morave, ali dobija novo ime. Nema podataka kada je Ćuprija dobila novo ime koje joj je ostalo do danas. Još manje koliko je mostova podignuto koje su, češće Morava, a nekad i ratovi odnosili. Danas se, za vreme niskog vodostaja, mogu izbrojati ostaci bar desetak drvenih mostova.
Za vreme duge turske vladavine Ćuprija je opet bila na granici. Ovaj put na južnoj granici Beogradskog pašaluka. Ta geografija će odrediti i mesto jedne od najznačajnijih bitaka Prvog srpskog ustanka. Avgusta 1805 godine vojvode Milenko Stojković i Petar Dobrnjac sa svojim ustanicima su kod Ivankovca sačekali i pobedili daleko brojniju vojsku Hafiz paše. Bila je to prva pobeda ustaničke vojske nad regularnim turskim jedinicama.
Konačnu i potpunu slobodu Ćuprija će morati da čeka do decembra 1834. godine. Nakon turskog hatišerifa koji je Srbiji garantovao autonomiju turska vojna posada definitivno napušta Ćupriju. Ćuprija je posle gotovo četiri veka ponovo bila slobodna. Ta sloboda će nakratko biti prekinuta još samo dva puta, privremenim okupacijama u prvom i drugom svetskom ratu.
Ćuprija, grad sa bogatstvom dve reke, grad kome su svaki od naroda koji su tu živeli duže ili kraće ostavili po nešto.